Vergelijking van soorten afslankmedicijnen

Inleiding: Waarom zou u een medische behandeling overwegen voor gewichtsverlies?

Gewichtsverlies is een gemeenschappelijk doel voor miljoenen mensen die met een overgewicht of obesitasHoewel traditionele benaderingen, zoals het opnieuw in balans brengen van het dieet en fysieke activiteit, fundamenteel blijven, zijn ze niet altijd voldoende om blijvende resultaten te bereiken, vooral niet in gevallen van ernstige obesitas of daarmee gepaard gaande stofwisselingsstoornissen.

In deze situaties kunnen medisch begeleide medicamenteuze behandelingen overwogen worden ter ondersteuning van gewichtsverlies.Deze behandelingen zijn geen ‘wondermiddelen’: ze maken deel uit van een globale, langetermijnstrategie, waarin een gezonde levensstijl, professionele begeleiding en realistische doelstellingen worden gecombineerd. Ze mogen geen vervanging zijn voor goede gewoontes, maar moeten ze aanvullen als deze niet meer voldoende zijn.

Het doel van dit artikel is om de belangrijkste medicijnfamilies die beschikbaar zijn om gewichtsverlies te bevorderen te presenteren en te vergelijken: hun werkingsmechanisme, hun gemiddelde werkzaamheid, hun bijwerkingen en klinische indicaties. We zullen ook gevestigde behandelingen bespreken, zoals Xenical (orlistat) en de generieke varianten, maar ook recentere opties zoals GLP-1-agonisten (Ozempic, Wegovy) of gecombineerde moleculen (tirzepatide).

Dankzij deze vergelijking krijgen we beter inzicht in welke optie geschikt is voor welk profiel en onder welke omstandigheden deze behandelingen een effectieve en veilige hulp kunnen zijn bij gewichtsverlies.

De belangrijkste klassen afslankmedicijnen

Geneesmiddelen die bedoeld zijn om gewichtsverlies Ze zijn onderverdeeld in verschillende therapeutische families, gecategoriseerd op basis van hun werkingsmechanisme. Elk werkt op een ander niveau van de stofwisseling: spijsvertering, eetlustregulatie, hersenfunctie of hormoonsecretie. Hun effectiviteit en tolerantie variëren van patiënt tot patiënt.

Dit zijn de belangrijkste categorieën die momenteel beschikbaar zijn:

Therapeutische klasse	Voorbeelden van medicijnen	Belangrijkste werkingsmechanisme
Lipase-remmers	Xenical, Orsoten, Alli	Gedeeltelijke blokkade van de vetopname in de darm
GLP-1-receptoragonisten	Ozempic, Wegovy, Saxenda	Vertraagde maaglediging, verminderde eetlust
Gecombineerde GIP/GLP-1-remmers	Tirzepatide	Dubbele werking: minder honger + verbeterde stofwisseling
Centraal werkende geneesmiddelen	Mysimba (bupropion + naltrexon)	Modulatie van neurotransmitters (dopamine, noradrenaline)
Natuurlijke supplementen of extracten	Groene thee, vezels, chroom (adjuvanten)	Effecten vaak mild of niet klinisch aangetoond

Overeenkomsten en verschillen

Toedieningswijze: sommige zijn oraal (Xenical, Mysimba), andere injecteerbaar (GLP-1, tirzepatide).
Effectiviteitsniveau: varieert afhankelijk van het mechanisme, de dosering, de behandelingsduur en het patiëntenprofiel.
Medisch toezicht is noodzakelijk: voor al deze behandelingen is voorafgaand onderzoek, regelmatige controle en voedingsondersteuning vereist.

In de volgende paragrafen wordt elk van deze klassen beschreven, te beginnen met Xenical en zijn tegenhangers, de oudste en meest toegankelijke op de markt.

De meest gebruikte behandelingen vandaag: van GLP-1 tot nieuwe combinaties

GLP-1: een belangrijke therapeutische vooruitgang

Te midden van huidige medische behandelingen voor obesitasTot nu toe hebben GLP-1-hormoonagonisten en hun combinaties de beste resultaten laten zien.

Medicijnen als Liraglutide (Saxenda) en vooral Semaglutide (Wegovy, Ozempic) bootsen een natuurlijk darmhormoon (GLP-1) na dat een belangrijke rol speelt bij verzadiging en de regulering van de bloedsuikerspiegel.

vertraagt de maaglediging → langdurige eetlustremmende werking,
verhoogt het verzadigingsgevoel na de maaltijd,
vermindert de spontane voedselinname,
verbetert de bloedsuikerspiegel bij diabetespatiënten.

Uit de STEP-onderzoeken (2021-2023) bleek dat mensen die gedurende 68 weken met Wegovy werden behandeld, gemiddeld 15 % afvielen als onderdeel van een gestructureerde follow-up.

Vaak voorkomende, maar over het algemeen voorbijgaande bijwerkingen: misselijkheid, braken, constipatie. Bij bepaalde risicopatiënten is controle ook noodzakelijk op een mogelijke voorbijgaande verergering van diabetische retinopathie (bij een snelle daling van HbA1c) of een verhoogd risico op galstenen.

Injecteerbare vormen (Ozempic, Wegovy, Saxenda) zijn de enige die zijn goedgekeurd voor de behandeling van obesitas. De orale vorm van semaglutide,
Rybelsusis alleen goedgekeurd voor diabetes type 2 en het gebruik ervan in de context van gewichtsverlies is tot op heden off-label.

Tirzepatide: de nieuwe generatie

Tirzepatide (Mounjaro) combineert de effecten van twee incretinen: GLP-1 en GIP, wat het eetlustremmende en metabolische effect versterkt. In SURMOUNT-studies zorgde het voor een gemiddeld gewichtsverlies van 20 tot 22 %, soms zelfs meer bij ernstig obese patiënten.

Tirzepatide heeft in juni 2025 een positief advies gekregen van de CHMP (mei 2025) met het oog op een volledige Europese vergunning, die naar verwachting in het tweede kwartaal wordt verleend.

De bijwerkingen zijn vergelijkbaar met die van GLP-1-agonisten: misselijkheid, spijsverteringsproblemen, vermoeidheid en soms een duidelijke vermindering van de eetlust.

Oudere medicijnen: welke plaats voor orlistat?

Orlistat (Xenical, Orsoten) remt pancreaslipases, wat de absorptie van vet uit de voeding (gemiddeld ~30 %) beperkt. Het blijft in gebruik, met name in de eerstelijnszorg, vanwege de lage kosten en de orale vorm.

Bij goed begeleide programma's met een vetarm dieet bedraagt het gewichtsverlies vaak 5 tot 7 % in 12 maanden.

Spijsverteringsbijwerkingen komen echter vaak voor (vette ontlasting, winderigheid, aandrang tot ontlasting) en de werkzaamheid blijft lager dan die van nieuwere hormonale behandelingen. Het kan geschikt zijn voor sommige patiënten die injecties weigeren of gecontra-indiceerd zijn voor GLP-1-agonisten.

Centraal werkende geneesmiddelen: regulatie van eetgedrag

Werkingsmechanisme

Sommige medicijnen werken direct op de hersenen en moduleren de circuits die betrokken zijn bij beloning, hunkering naar eten en emotionele regulatie. Dit is het geval met Mysimba (een combinatie van bupropion en naltrexon), dat in verschillende Europese landen is goedgekeurd voor behandeling van obesitas bij volwassenen.

Bupropion is een dopamine- en noradrenalineheropnameremmer. Het stimuleert de activiteit van het hypothalamische verzadigingssysteem.
Naltrexon blokkeert bepaalde opioïde receptoren die betrokken zijn bij het gevoel van genot bij eten.

Samen beïnvloeden deze moleculen dwangmatig eetgedrag, hunkering naar bepaald voedsel en stoornissen in de emotionele controle die met eten gepaard gaan.

Efficiëntie

Klinische proeven tonen aan dat gewichtsverlies gemiddeld 5 tot 9 % lichaamsgewicht na 6 tot 12 maanden behandeling, wanneer het medicijn wordt gecombineerd met voedings- en gedragsmonitoring.

Mysimba wordt over het algemeen voorgeschreven:

bij volwassenen met een BMI ≥ 30, of ≥ 27 met comorbiditeiten (diabetes, hypertensie, dyslipidemie),
als tweede optie, wanneer hygiëne- en dieetmaatregelen alleen niet voldoende zijn.

Voorzorgsmaatregelen en bijwerkingen

Deze behandeling werkt in op het centrale zenuwstelsel en vereist daarom nauwlettend medisch toezicht.

Mogelijke bijwerkingen: slapeloosheid, angst, hoofdpijn, misselijkheid, droge mond.
Risico's waar u op moet letten: convulsies (bij hoge doseringen), stemmingsstoornissen, geneesmiddelinteracties (vooral antidepressiva, ontwenningsmedicijnen).

Vaak wordt het eerste voorschrijven van medicijnen alleen aan ervaren artsen gedaan, soms in een ziekenhuisomgeving, vanwege strikte contra-indicaties (epilepsie, onstabiele psychiatrische voorgeschiedenis, alcohol- of opioïdenverslaving).

Synthetische vergelijking: werkzaamheid, tolerantie en aangepaste profielen

Om de verschillen tussen de belangrijkste medicamenteuze behandelingen voor obesitasHier is een vergelijkende tabel gebaseerd op gegevens uit recente klinische onderzoeken (STEP, SURMOUNT, enz.) en aanbevelingen voor 2024-2025 (ADA, EMA, HAS). Deze tabel bevat de gemiddelde waargenomen werkzaamheid, tolerantie, toedieningsweg en de belangrijkste klinische indicaties.

Klasse / Geneesmiddel	Gemiddeld gewichtsverlies	Tolerantie	Toedieningsweg	Doelprofielen / Belangrijkste indicaties
GLP-1 (semaglutide: Wegovy)	10–15 %	Goede, frequente misselijkheid	Subcutane injectie	Ernstige obesitas (BMI ≥ 30), diabetes type 2, patiënten met een cardiovasculair risico
Tirzépatide (Zepbound / Mounjaro)	15–22 %	Goed, bijna GLP-1-tolerantie	Subcutane injectie	Massale obesitas (BMI ≥ 35), diabetes type 2, GLP-1 non-responders
Mysimba (bupropion + naltrexon)	5–9 %	Variabele, neuropsychiatrische effecten	Mondeling	Emotioneel overgewicht, matige obesitas, eetstoornissen
Orlistat (Xenical, Orsoten)	5–7 %	Gemiddelde, frequente spijsverteringseffecten	Mondeling	Patiënten die injecties weigeren of bij wie GLP-1 gecontra-indiceerd is

Resultaten zijn sterk afhankelijk van gestructureerde voedings- en gedragsondersteuning.
Volgens de meest recente aanbevelingen spelen GLP-1-agonisten en GIP/GLP-1-combinaties nu een centrale rol in de gewichtsverliesstrategie bij volwassenen met obesitas.
Orlistat wordt nog steeds gebruikt in bepaalde contexten (kosten, toegankelijkheid, contra-indicatie voor injecteerbare behandelingen), ondanks de bescheidener werkzaamheid.
Tirzepatide is in de Verenigde Staten door de FDA goedgekeurd onder de naam Zepbound (2023). In Europa kreeg het in mei 2025 een positief advies van de CHMP en de marktvergunning van het EMA wordt in 2025 verwacht.

Voor wie zijn deze behandelingen bedoeld? Medische criteria en individualisering

Toelatingscriteria

Medicamenteuze behandelingen voor gewichtsverlies Zijn alleen geïndiceerd in goed gedefinieerde medische contexten. Ze mogen nooit lichtvaardig worden voorgeschreven of voor cosmetische doeleinden worden gebruikt. Hun effectiviteit hangt nauw samen met een zorgvuldige patiëntenselectie en uitgebreide langetermijnondersteuning.

Volgens de huidige aanbevelingen (Hoge Autoriteit voor de Volksgezondheid, EMA, ADA):

BMI ≥ 30 kg/m² (obesitas): behandeling mogelijk, ook zonder comorbiditeit.
BMI ≥ 27 kg/m² (overgewicht) met minstens één gewichtsgerelateerde comorbiditeit:
- type 2-diabetes,
- hoge bloeddruk,
- slaapapneu,
- vette lever,
- hypercholesterolemie, enz.

Deze behandelingen zijn geen vervanging voor het aanpassen van uw voedingspatroon of fysieke activiteit. Ze moeten worden geïntegreerd in een gestructureerd programma dat is goedgekeurd door een zorgteam.

Persoonlijke aanpak: één behandeling is niet voor iedereen geschikt

De keuze van medicatie hangt af van verschillende medische, psychologische en praktische parameters. Hier zijn enkele voorbeelden:

Klinische of persoonlijke factor	Gevolgen voor de keuze van de behandeling
Type 2-diabetes	GLP-1 of tirzepatide heeft vaak de voorkeur (glycemische effecten)
Psychiatrische stoornissen	Mysimba wordt over het algemeen niet aanbevolen (neuropsychiatrische risico's)
Spijsverteringsproblemen	Voorzichtigheid is geboden bij gebruik van GLP-1 of orlistat (risico op misselijkheid, vette ontlasting)
Weigering van injecties	Mysimba of orlistat kan als oraal alternatief worden aangeboden
Economische beperkingen	GLP-1 en tirzepatide niet vergoed → orlistat soms toegankelijker

Een volledige voorbeoordeling is essentieel: gewicht, tailleomvang, bloedsuikerspiegel, nier- en leverfunctie, leefgewoonten, medische voorgeschiedenis en verwachtingen van de patiënt.

Regelmatige medische controle is dan noodzakelijk om:

de dosering aanpassen,
bijwerkingen in de gaten houden,
de respons op de behandeling beoordelen,
om terugval na eventuele stopzetting te voorkomen.

Let op: De vergoeding van deze medicijnen verschilt per land. In Frankrijk worden Saxenda en Wegovy momenteel niet vergoed, terwijl orlistat (Xenical) onder bepaalde specifieke voorwaarden vergoed kan worden, met name in het geval van een langdurige ziekte (ALD) of via bepaalde onderlinge verzekeringsmaatschappijen. Deze factor moet in aanmerking worden genomen bij de therapeutische beslissing.

Conclusie: welke strategie voor welke patiënt?

Behandeling van overgewicht of obesitas bij volwassenen Je kunt niet vertrouwen op een one-size-fits-all-aanpak. Medicijnen kunnen waardevolle ondersteuning bieden, vooral in situaties waarin conventionele methoden – dieet, fysieke activiteit, psychologische ondersteuning – niet voldoende zijn om blijvend gewichtsverlies te bewerkstelligen.

Medicamenteuze behandelingen zijn geen vervanging voor een gezonde levensstijl,
hun voorschrift moet gepersonaliseerd zijn, gebaseerd op een volledige beoordeling van de patiënt,
Hun doeltreffendheid hangt af van regelmatige medische controle, doorzettingsvermogen en de actieve inzet van de patiënt.

Voor bepaalde profielen – met name mensen met type 2 diabetes, ernstige obesitas of het metabool syndroom – GLP-1-agonisten en nieuwe moleculen zoals tirzepatide bieden veelbelovende opties. Andere, zoals orlistat of Mysimba, kunnen geschikt zijn voor patiënten die de voorkeur geven aan orale toediening of die contra-indicaties hebben voor injecteerbare behandelingen.

Uiteindelijk is de beste strategie er een die op de lange termijn werkt, rekening houdt met de individualiteit van de patiënt en verschillende factoren combineert: voeding, beweging, psychologische ondersteuning en eventueel farmacologische behandeling.